فوائد و معایب داشتن حیوان خانگی

حیوانات خانگی و انسان ارتباط نزدیکی با یکدیگر دارند. در زمان‌های گذشته ارتباط با حیوانات بیشتر برای رفع نیازهای غذایی و کشاورزی بوده است. در حالی‌ که در دهه‌های اخیر، داشتن حیوان خانگی بیشتر به دلیل تمایل و علاقه افراد به آن‌ها می‌باشد. داشتن حیوان خانگی همیشه موافقان و مخالفانی داشته است اما بسیاری از افراد برای کاهش اضطراب، تنش‌های روانی و رهایی از تنهایی از حیوانات خانگی نگهداری می کنند.

 
فواید داشتن حیوانات خانگی و تأثیرات آن بر زندگی انسان:
داشتن حیوانات خانگی فواید بسیاری دارد، در ادامه به برخی از فوائد زندگی با حیوانات خانگی می‌پردازیم:

1. کاهش حس تنهایی از فواید داشتن حیوانات خانگی:
انسان‌ها امروزه بیش از هر چیز از تنهایی رنج می‌برند. پیچیدگی‌ها و پیشرفت تکنولوژی باعث شده انسان‌ها کمتر برای تعامل با یکدیگر وقت بگذارند. این تنهایی، به نوعی بحران در دنیای امروز تبدیل شده است. داشتن حیوانات خانگی تا حد زیادی در درمــان تنهایی به افراد کمک می‌کند تا از احساس تنهایی رهایی یابند. افرادی که حیوان خانگی نگه می‌دارند معمولا وابستگی زیادی به آن پیدا می‌کنند.

این حیوانات برای آن‌ها عضوی از خانواده محسوب می‌شوند و ساعت‌های زیادی را در خانه با آن‌ها می‌گذرانند. حیواناتی مثل: سگ و گربه، محبت افراد را درک کرده و به‌خوبی با صاحب‌شان تعامل عاطفی برقرار می‌کنند. طبق تحقیقات انجام شده، ارتباط عاطفی با حیوانات می‌تواند یکی از راه‌های موثر در کاهش اسـترس باشد.این موضوع باعث تقویت حس خوب و وابستگی در افراد و کاهش احساس تنهایی در آن‌ها می‌گردد.

2. احساس آرامش:
طبق تحقیقات انجام شده، افرادی که حیوان خانگی نگه می‌دارند، اضطراب، بی‌قراری و همچنین فشار‌عصبی کمتری را تحمل می‌کنند. در واقع تعامل انسان با حیوان، باعث کاهش تنش‌ها و افزایش آرامش در آن‌ها می‌شود. بر اساس مطالعات، تعامل با حیوانات سطح هورمون کورتیزول (هورمون استرس) را کاهش داده و سـروتونین (هورمون شادی) خون را افزایش می‌دهد. بنابراین باعث کاهش استرس و ایجاد آرامش در افراد می‌شود.

3. اعتماد به نفس و مسئولیت پذیری:
نگهداری و مراقبت از حیوان خانگی، به‌طور دائم باعث افزایش مسئولیت‌پذیری افراد خصوصا در کودکان می‌شود. آن‌ها یاد می‌گیرند مسئولیت غذا دادن، مراقبت از سلامت و نگهداری از حیوان را به عهده می‌گیرند. همچنین احساس موثر بودن در نگهداری از حیوان، باعث می‌شود احساس ارزشمندی و اعتماد‌به‌نفس فرد بیشتر شود.

4. کمک به بهبود اختلالات روانی:
طبق تحقیقات، حیوانات می‌توانند به بهبود علائم برخی اختلالات روانی کمک کنند. داشتن حیوان خانگی می‌تواند نشانه‌های افسردگی مانند: احساس اندوه، گریه کردن، احساس بی‌ارزشی، بی‌حوصلگی، خستگی، بی‌انگیزگی، بی‌علاقگی و... را مخصوصاً در سالمندان بهبود ببخشد و باعث افزایش خلق‌و‌خو گردد. همچنین در درمان‌های جدید، برای بهبود عملکرد کودکان مبتلا به اوتــیسم از حیوانات خانگی استفاده می‌شود.

5. تأثیر بر فشار خون و سلامت قلب:
طبق مطالعات انجام شده، نگهداری از حیوانات خانگی مانند: سگ و گربه، می‌تواند بر سلامت قلب موثر باشد. افرادی که حیوان خانگی دارند، کمتر به خاطر مشکلات قلبی به پزشک مراجعه کرده و کمتر دچار حمله قلبی می‌شوند. همچنین فشار خون بالا در افرادی که دارای حیوان خانگی هستند، تا حدی کمتر است. در پژوهشی دیگر افرادی که سگ یا گربه داشتند، در مقایسه با دیگران در طول آزمایش نوسانات ضربان قلب و فشار خون کمتری را نشان دادند.

6. افزایش عشق و محبت در خانواده:
در بسیاری از مواقع، داشتن حیوانات خانگی باعث افزایش عشق و محبت در میان اعضای خانواده و به‌ویژه در کودکان می‌شود. کودکان از طریق محبت به حیوانات، سلامــت روان بیشتری را تجربه می‌کنند. همچنین عشق و محبت در وجود آن‌ها بیشتر می‌شود.

مضرات نگهداری از حیوانات خانگی:
برخی محققان عقیده دارند نگهداری از حیوانات خانگی می‌تواند معایبی برای سلامت افراد، به‌خصوص کودکان داشته باشد؛ که این معایب عبارتند از:

1. تشدید آلرژی:
کودکانی که حساسیت و آلرژی دارند، ممکن است با نگهداری حیوانات خانگی مانند: سگ و گربه، شدت آلرژی آن‌ها بیشتر شود. در واقع تماس یا تنفس با مو یا بزاق حیوان، می‌تواند باعث تشدید آلرژی و فعال شدن سیستم ایمنی بدن شود. حساسیت به حیوانات، معمولاً به‌صورت مشکلات تنفسی بروز می‌کند و می‌تواند علت تنگی‌نفس در بعضی افراد باشد. گاهی اوقات نیز سرفه‌مکرر، سوزش‌چشم و خس‌خس سینه مشاهده می‌شود. حساسیت به حیوانات برای برخی از کودکان با مشکلات پوستی مانند: خارش، متورم شدن یا کهیر نمود می‌یابد. به‌همین دلیل، توصیه می‌شود در خانه‌هایی که کودکان حساسیت دارند، از نگهداری حیوانات خودداری شود.

2. خطر توکسو پلاسموز:
توکسو پلاسموز، نوعی بیماری انگلی است که در اثر پخش شدن فضولات حیوانات در محیط می‌تواند به انسان منتقل شود. انگل توکسو پلاسموز، بیشتر در گربه‌ها و حیوانات ولگرد وجود دارد. در صورت خارج شدن حیوان از منزل و تماس با حیوانات ولگرد، احتمال آلود شدن آن‌ها بیشتر می‌شود.

انگل این بیماری پس از گردش در خون می‌تواند در غدد لنفاوی و حتی در مغز ایجاد تومور کند. گاهی حتی تشنج در اثر این بیماری دیده می‌شود.

3. دیگر بیماری‌های انگلی و باکتریایی:
یکی از باکتری‌هایی که می‌تواند از طریق سگ منتقل شود، کمپیلوباکتر نام دارد. این باکتری می‌تواند باعث ایجاد عفونت‌های گوارشی و علائمی مانند: اسهال، تب، دردهای شکمی، تهوع و استفراغ شود. همچنین بیماری لپتوسپیروز، از طریق باکتری لپتوسپیرا از سگ منتقل شده و باعث بروز علائم آنفولانزا مانند: تب ناگهانی، سردرد شدید، قرمزی چشم‌ها، دردهای عضلانی و خستگی می‌شود. با رعایت بهداشت و تزریق واکسن‌های ضروری، می‌توان تا حد زیادی از بروز چنین عوارضی پیشگیری کرد.
 
توصیه‌هایی برای نگهداری از حیوانات خانگی:
• دقت کافی در مراقبت‌های پزشکی مثل واکسن زدن 
• دور نگه داشتن سگ یا گربه از اتاق کودکان دارای حساسیت
• شستشوی مرتب دست‌ها، پس از تماس با حیوان خانگی
• نظافت مداوم خانه با گردگیری و جارو کردن
• نظافت فضولات سگ یا گربه از حیاط و باغچه و به‌ویژه مکان‌های رفت‌وآمد و بازی کودکان
• مراجعه منظم به دامپزشک جهت چک‌آپ 
 
باید در نظر داشت که زندگی آپارتمان‌نشینی که اغلب شهرنشینان آن را تجربه می‌کنند، قوانین و مقررات خاصی دارد. زندگی با حیوانات در فرهنگ ما چندان پذیرفته نیست و به‌همین دلیل ممکن است که موجبات اعتراض همسایه‌ها را فراهم نماید. بنابراین، لازم است با توجه به شرایط و محیط زندگی، اقدام به نگهداری حیوانات کنید؛ تا ضمن عدم ایجاد مزاحمت برای همسایگان، باعث سلب آزادی حیوانات و محدود کردن بیش از اندازه آن‌ها که سطح خفیفی از نمونه حیوان آزاری است، نشوید. 

مسئله دیگر فوبیای حیوانات است. بعضی افراد به شدت از حیوانات هراس دارند. به‌گونه‌ای که ممکن است دچار مشکلات جسمانی و ترس شدید شوند. برای رفع این هراس‌های غیر قابل کنترل می‌توانید از مشاوران روانشناس کمک بگیرید.

علت علاقه به حیوانات خانگی:
علت دقیق علاقه انسان به حیوانات مشخص نیست اما انسان به‌طور طبیعی موجودی اجتماعی است و علاقه دارد تا با دیگر موجودات زنده ارتباط برقرار کند. دلیل دیگر می‌تواند وجود حس مادری و پدری در افراد باشد. نگهداری از حیوانات این حس را در افراد تقویت می‌کند.