درماتوفیتوز، بیماری قارچی شایعی است که توسط گروهی از قارچ های انگلی به نام درماتوفیت در سگ ها، گربه ها و انسان ها ایجاد شده و بر ناخن، پوست و موی آن ها تأثیر دارد.
کچلی یا کرم حلقوی، نام‌های دیگری هستند که برای توصیف درماتوفیتوز به کار می‌روند. این بیماری معمولاً با راش پوستی، خارش و ریزش مو همراه است. علائم این بیماری معمولاً چند روز تا دو هفته پس از تماس با قارچ ظاهر می‌شوند. درماتوفیتوز بیماری مشترک بین انسان و حیوان محسوب می‌شود که در این مقاله از پت مال 24 به‌صورت جامع آن را بررسی خواهیم کرد:
ساختار اصلی بیماری درماتوفیتوز در مهره‌داران و گربه‌ها:
کراتین، پروتئینی ساختاری و مهم است که در بدن بسیاری از موجودات زنده یافت می‌شود. این ماده بسیار سخت و مقاوم بوده و به‌شدت در آب و حلال‌های آلی، نامحلول است و ماده اصلی سازنده بسیاری از بافت‌ها و ساختارهای بدنی همچون: پولک، ناخن، مو، پر، شاخ، سم و لایه‌های خارجی پوست در مهره‌داران می‌باشد. علاوه بر این، کراتین از لایه‌های پوستی و بافت پوششی نیز محافظت می‌نماید.
درماتوفیت‌ها علاقه زیادی به کراتین دارند. کراتین به‌وسیله سلول‌های پوست، تولید شده و در لایه خارجی پوست قرار می‌گیرد. موها و ناخن‌ها نیز از کراتین تشکیل شده‌اند و به همین دلیل قارچ‌های درماتوفیتی می‌توانند پوست، مو و پنجه‌های حیوان یا انسان را آلوده کنند. گربه‌های روسی و هیمالیایی نسبت به دیگران بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.
علائم بیماری درماتوفیتوز در گربه‌ها:
درماتوفیتوز یا کچلی، نوعی بیماری قارچی شایع در گربه‌ها است که می‌تواند باعث ناراحتی و خارش شدید در این حیوانات شود. این بیماری معمولاً از طریق تماس مستقیم گربه با حیوانات یا اشیا آلوده به قارچ منتقل می‌شود. علائم شایع درماتوفیتوز در گربه‌ها به شرح زیر است:
• ریزش مو:
از بارزترین علائم کچلی، ریزش مو به‌صورت لکه‌های گرد یا بیضی‌شکل است. این لکه‌ها معمولاً در اطراف سر، گوش‌ها، پنجه‌ها و تنه گربه دیده شده و موهای اطراف لکه‌های ریزش مو، ممکن است شکسته و کوتاه شوند.
• خارش شدید:
گربه‌های مبتلا به کچلی، اغلب به‌شدت خارش دارند و ممکن است پوستشان را به‌قدری بخارانند یا لیس بزنند که منجر به زخم و التهاب در سطح پوست آن‌ها شود.
• التهاب پوست:
در صورت ابتلای گربه به بیماری درماتوفیتوز، پوست اطراف لکه‌های ریزش مو معمولاً قرمز، ملتهب و پوسته‌پوسته می‌شوند.
• ناخن‌های تغییر شکل یافته:
در برخی شرایط که درگیری پوست با بیماری درماتوفیتوز شدید باشد، قارچ می‌تواند به ناخن‌های گربه نیز سرایت کند و باعث تغییر شکل و شکنندگی آن‌ها شود.
• ضایعات دانه‌ای شکل:
علائم و شدت کچلی در هر گربه‌ای ممکن است متفاوت باشد. برخی از گربه‌ها ممکن است علائم خفیفی داشته باشند یا اصلاً علائمی نشان ندهند. گاهی اوقات نیز ضایعات به‌صورت دانه‌‌های ریز در زیر پوست ایجاد می‌شوند که با لمس‌کردن قابل‌تشخیص هستند.
انواع قارچ‌های عامل بیماری درماتوفیتوز:
دنیای قارچ‌ها بسیار متنوع است و برخی از آن‌ها می‌توانند باعث بیماری‌های پوستی در انسان و حیوانات شوند. در این بخش از مقاله، انواع قارچ‌هایی درماتوفیتوز را بررسی می‌کنیم:
• میکروسپوروم کنیس:
از شایع‌ترین انواع قارچ‌هایی که باعث بیماری درماتوفیتوز یا کچلی در گربه‌ها می‌شود، میکروسپوروم کنیس می‌باشد. این قارچ به دلیل توانایی بالایی که در ایجاد عفونت‌های پوستی در حیوانات خانگی دارد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. قارچ میکروسپوروم کنیس به‌راحتی از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده، اشیا آلوده (برس گربه، جای خواب گربه یا اسباب‌بازی گربه) و حتی خاک آلوده منتقل می‌شود.
هاگ‌های قارچ میکروسپوروم کنیس در محیط بیرون بسیار مقاوم هستند و می‌توانند برای مدت طولانی زنده بمانند. در صورت عدم درمان، عفونت ناشی از میکروسپوروم کنیس می‌تواند به‌سرعت در بین گربه‌ها و حتی سایر حیوانات خانگی و انسان‌ها گسترش یابد.
• میکروسپوروم ژیپسیوم:
میکروسپوروم ژیپسیوم از انواع قارچ‌های درماتوفیت است که به‌طور طبیعی در خاک یافت می‌شود. این قارچ از مواد کراتینه مانند: مو، ناخن، پر و پوست تغذیه می‌کند و می‌تواند باعث ایجاد بیماری قارچی پوست یا درماتوفیتوز (کچلی) در انسان و حیوانات شود. این قارچ اغلب در خاک‌های غنی از مواد آلی مانند: خاک باغچه‌ها، مزارع و مناطق روستایی یافت می‌شود.
میکروسپوروم ژیپسیوم از کراتین موجود در مو، ناخن، پر و پوست تغذیه می‌کند. تماس مستقیم پوست با خاک‌آلوده به این قارچ از مهم‌ترین راه‌های انتقال بیماری است. چنانچه حیوانات خانگی مانند: سگ‌ها و گربه‌ها در تماس با خاک‌آلوده قرار گرفته باشند، مبتلا و ناقل این قارچ هستند. اشیایی مانند: ابزار باغبانی، لباس‌ها و وسایل شخصی که با خاک‌آلوده تماس دارند، می‌توانند قابلیت انتقال این قارچ‌ها را داشته باشند.
• تریخوفیتون منتاگروفیس:
یکی دیگر از انواع قارچ‌های درماتوفیت، تریخوفیتون منتاگروفیس است که معمولاً در حیوانات به‌ویژه جوندگانی مانند موش‌ها، یافت می‌شود. این قارچ نیز می‌تواند از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده یا اشیای آلوده به حیوانات به انسان‌ها منتقل شود. جوندگانی مانند: موش‌ها، خرگوش‌ها و همسترها زیستگاه اصلی این قارچ هستند. تریخوفیتون منتاگروفیس از طریق تماس مستقیم با پوست حیوان آلوده، موهای آلوده، پوسته‌های پوستی یا اشیایی که با این حیوانات تماس داشته‌اند، به انسان منتقل می‌شود.
اقدامات پیشگیرانه برای درماتوفیتوز گربه‌ها:
درماتوفیتوز یا کچلی در گربه‌ها، نوعی بیماری قارچی شایع است که با رعایت برخی نکات بهداشتی می‌توان از ابتلای گربه به این بیماری جلوگیری کرد. در ادامه مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه برای بیماری درماتوفیتوز گربه‌ها را بررسی خواهیم کرد:
• نظافت منظم:
شانه‌زدن روزانه موهای گربه به‌خصوص در نواحی که ریزش مو بیشتر دیده می‌شود، به ازبین‌بردن موهای آلوده و کاهش انتشار اسپورهای قارچ کمک می‌کند. شستشوی دقیق و حمام‌کردن گربه با شامپوهای مخصوص ضدقارچ (با تجویز دامپزشک)، می‌تواند به کاهش بار قارچی روی پوست و مو کمک کند.
اسباب‌بازی‌ها، ظرف غذا و آب، تختخواب و سایر وسایلی که گربه با آن‌ها در تماس است را به‌طور مرتب با آب گرم و مواد ضدعفونی‌کننده تمیز کنید. از تماس گربه سالم با گربه‌های آلوده یا مشکوک به بیماری خودداری کنید. در صورت داشتن چندین گربه، گربه بیمار را از بقیه جدا کنید.
• معاینات دوره‌ای:
به‌طور مرتب گربه را برای معاینه توسط دامپزشک به مراکز درمانی مخصوص ببرید تا در صورت وجود هرگونه علائم بیماری، زود تشخیص و درمان شود.
• تقویت سیستم ایمنی:
تغذیه مناسب و متعادل، ورزش کافی و کاهش استرس به تقویت سیستم ایمنی گربه کمک می‌کند و مقاومت او را در برابر بیماری‌ها افزایش می‌دهد.
• مراقبت از پوست و ناخن‌ها:
پوست را همیشه بررسی کرده، ناخن‌های گربه را مرتب کوتاه نموده و از تمیز بودن آن‌ها اطمینان حاصل کنید. با رعایت این نکات، می‌توانید خطر ابتلای گربه به درماتوفیتوز را به میزان قابل‌توجهی کاهش دهید.
درمان درماتوفیتوز در گربه‌ها:
درمان درماتوفیتوز در گربه‌ها به‌شدت عفونت و نوع قارچ عامل بستگی دارد. معمولاً از روش‌های درمانی ترکیبی برای درمان این بیماری بهره گرفته می‌شود. داروهای ضدقارچ به‌صورت کرم، لوسیون یا اسپری روی نواحی آلوده پوست استفاده می‌شوند. داروهای موضعی معمولاً برای عفونت‌های خفیف تا متوسط تجویز می‌شوند. همچنین برای عفونت‌های شدیدتر یا عفونت‌هایی که به درمان موضعی پاسخ نمی‌دهند، داروهای ضدقارچ خوراکی تجویز می‌شود.
داروهای خوراکی معمولاً به‌صورت قرص یا کپسول هستند و باید تحت‌نظر دامپزشک مصرف شوند. مدت‌زمان درمان درماتوفیتوز گربه‌ها، معمولاً چندین هفته تا چند ماه طول می‌کشد و حتی پس از بهبود علائم بالینی، درمان باید تا زمانی که کشت قارچ منفی شود، ادامه یابد. درمان درماتوفیتوز نیاز به صبر و حوصله دارد و قطع ناگهانی درمان، می‌تواند باعث تشدید بیماری شود.
سخن آخر:
درماتوفیتوز نوعی بیماری شایع در سگ، گربه و انسان است که به‌وسیله قارچ‌هایی به نام درماتوفیت به وجود می‌آید. راش و ریزش مو ممکن است در ناحیه آسیب‌دیده رخ دهد. این عفونت قارچی می‌تواند از طریق روش‌های ترکیبی بهداشت صحیح، مراقبت از حیوانات خانگی، ضدعفونی محیط و سیستم ایمنی بدن، قابل‌پیشگیری و انتقال باشد. تشخیص زودهنگام و درمان درماتوفیتوز توسط دامپزشک برای حیوانات خانگی و پزشک برای انسان‌ها، باعث بهبودی سریع و جلوگیری از شیوع عفونت می‌شود.
بیشتر بخوانید:
1. راه های جلوگیری از سرمازدگی گربه در فصل زمستان
2. راه های درمان اضطراب جدایی گربه
