پیومتر در سگ‌ها به معنای "عفونت در رحم" است و این روزها به دلیل افزایش آگاهی درباره عقیم‌سازی کمتر دیده می‌شود اما هنوز وجود دارد. این یکی از رایج‌ترین و جدی‌ترین مسائل تهدید کننده زندگی برای سگ ماده است. پیومتر عفونت رحمی است که به دلیل عفونت خفیف ادراری یا از فلور باکتریایی طبیعی دستگاه تناسلی تحتانی، وارد رحم می‌شود.
این عارضه به‌احتمال زیاد در عرض 4-6 هفته پس از این‌که سگ ماده در گرما (چرخه باروری) قرار گرفت، رخ می‌دهد. به همین دلیل است که عقیم کردن سگ ماده قبل از اولین گرمایش، بسیار مهم است. پیومتر را می‌توان به دو دسته باز و بسته طبقه‌بندی کرد. در پیومتر بسته، ورودی رحم بسته است که باعث جمع شدن عفونت در رحم و تورم شدید آن می‌شود اما در پیومتر باز، عفونت از طریق فرج خارج می‌شود و به دلیل این‌که رحم متورم نمی‌شود، خطر آن کمتر است. این موضوع نشان می‌دهد که در برخی مواقع، وضعیت پیومتر باز کمتر خطرناک و تشخیص و درمان به‌موقع، می‌تواند از تبعات جدی برای سگ ماده جلوگیری کند.
پیومتر تهدیدی برای زندگی سگ‌ها است زیرا عفونت می‌تواند به حدی شدید شود که مرگبار باشد و در پیومتر بسته، ممکن است رحم پاره شود و باعث خونریزی شدید و شوک شود. وقتی سگ ماده‌ای برای بارداری آماده است، بدن او از ورود سلول‌های سیستم ایمنی مانند گلبول‌های سفید خون به رحم جلوگیری می‌کند تا اختلالی در لقاح ایجاد نشود. همچنین، پوشش داخلی رحم سگ ماده برای آماده شدن برای بارداری ضخیم می‌شود و اگر بارداری اتفاق نیفتد، پوشش داخلی رحم در طول چرخه‌های باروری بیشتر ضخیم می‌شود و ممکن است کیست ایجاد کند.
در طول این مدت، ماهیچه‌های رحم و دهانه رحم (ورودی رحم)، ضعیف می‌شوند. دهانه رحم آرام برای لقاح ضروری است اما همچنین به این معنی است که باکتری‌ها می‌توانند راحت‌تر وارد شوند. ضعیف شدن ماهیچه‌های دیواره رحم به این معنی است که باکتری‌ها نمی‌توانند به‌راحتی دفع شوند. به‌طور معمول، رحم منقبض می‌کند تا مایع عفونی را خارج کند. ترکیبی از فقدان گلبول‌های سفید خون، پوشش کیست و عضلات ضعیف، محیط مناسبی را برای عفونت باکتریایی شدید معروف به پیومتر ایجاد می‌کند.
چه چیزی باعث ایجاد پیومتر می‌شود؟
پیومتر (عفونت رحم)، مشکل پیچیده‌ای است و علت دقیق آن هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است. این موضوع به دلیل ترکیبی از عوامل زمینه‌ای رخ می‌دهد. احتمالاً تغییرات هورمونی در طول دوره‌های باروری سگ ماده، باعث رشد غیرطبیعی لایه داخلی رحم شده و عفونت را تسهیل می‌کند. همچنین، عفونت می‌تواند از دنیای خارج توسط واژن وارد دستگاه تناسلی شود یا از طریق جریان خون، از منبع عفونتی در بدن به رحم منتقل شود. اگر سگ ماده تازه توله‌ای به دنیا آورده باشد، رحم ممکن است آسیب‌پذیر شده و به‌عنوان کانونی برای عفونت عمل کند. به‌طورکلی، تشخیص و مداخله به‌موقع از طرف وترینر حرفه‌ای، اهمیت زیادی دارد تا از تبعات جدی برای سگ ماده جلوگیری شود.
چه چیزی باعث ایجاد پیومتر می‌شود؟
در پیومتر، عفونت رحم ممکن است باعث ترشح تیره و غلیظ از فرج حیوان شود که همراه با علائمی مانند: بی‌حالی و تغییرات رفتاری می‌تواند ظاهر شود. علت دقیق این علائم به مدت‌زمان ایجاد پیومتر و اجازه خروج یا عدم اجازه خروج چرک از رحم مربوط می‌شود. در صورت مشاهده این علائم، مراجعه به وترینر ضروری است تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.
نشانه‌های رایج:
ممکن است برخی یا همه علائم زیر دیده شود:
• افزایش قابل‌توجه تشنگی
• لیسیدن اندام‌های خصوصی
• ترشح غیرمعمول و بدبو از اندام‌های خصوصی او
• شکم دردناک یا متورم
• خستگی
• افسردگی
• نخوردن
• تب
• لثه‌های خاکستری
• استفراغ
• اسهال
چگونه می‌توان از پیومتر در سگ جلوگیری کرد؟
بهترین راه برای جلوگیری از پیومتر در سگ، عقیم‌سازی سگ قبل از اولین چرخه باروری است. این جراحی ساده، تخمدان‌ها و رحم را از بین می‌برد و به‌طور کامل احتمال بروز پیومتر را ریشه‌کن می‌کند. اگر قصد ندارید از سگتان توله داشته باشید، عقیم‌سازی همواره بهترین گزینه است و علاوه بر جلوگیری از پیومتر، به کنترل تولیدمثل و بهبود زندگی سگ کمک می‌کند. قبل از اقدام به عقیم‌سازی، بهتر است با وترینر معتمد مشورت کنید تا تصمیم مناسب برای سگتان بگیرید.
درمان چگونه انجام می‌شود؟
برای تشخیص و درمان پیومتر در سگ، بررسی اولیه شامل: آزمایش خون، سونوگرافی و اشعه ایکس می‌شود. درمان بستگی به شدت پیومتر و وضعیت سگ دارد اما ممکن است دامپزشک شما برداشتن رحم عفونی را از طریق جراحی توصیه کند. قبل از جراحی، ممکن است به عقب‌انداختن چرک از رحم توسط تزریق مایع به‌عنوان روش «جفت‌گیری نادرست» اقدام کند، که به‌طور مؤثری از رحم آلوده خارج می‌کند و وضعیت سگ را بهبود می‌بخشد.
به علت جدی بودن پیومتر، اگر مشکوک هستید که سگ شما ممکن است به این بیماری مبتلا شده باشد، باید به‌سرعت به دنبال درمان برای این عارضه باشید. درمان‌های زودرس تشخیص داده شده برای پیومتر معمولاً مؤثرتر هستند. دو روش درمان برای پیومتر وجود دارد: جراحی و پزشکی. در درمان جراحی، رحم و تخمدان‌ها برداشته می‌شوند. این روش پیچیده‌تر از عقیم‌سازی سگی است که سلامت خوبی دارد زیرا عفونت معمولاً سگ را به میزان قابل‌توجهی ضعیف کرده است. هنگام استفاده از این روش، آنتی‌بیوتیک‌ها و مایعات نیز به سگ داده می‌شود.
روش دیگر برای درمان پیومتر، درمان دارویی است. این روش برای صاحبانی که از سگ برای پرورش استفاده می‌کنند، مناسب‌تر است و عقیم‌سازی مطلوبی نیست. در این روش، به سگ هورمون‌هایی به نام پروستاگلاندین داده می‌شود که دهانه رحم را شل می‌کند و باعث می‌شود عفونت رحم چرک خارج شود اما باید توجه داشت که درمان پزشکی پیومتر همراه با خطرات متعددی است و اثربخشی آن تضمین نشده است. همچنین، احتمال عود مجدد پیومتر با استفاده از این روش وجود دارد و میزان موفقیت و شانس پرورش موفقیت‌آمیز سگ پس از بهبودی نیز کاهش می‌یابد.
بهتر است در صورت مشکوک بودن به پیومتر، به‌سرعت با دامپزشک مشورت کنید تا تشخیص دقیق را بگیرید و درمان مناسب را شروع کنید. تنها راه درمان قطعی پیومتر در سگ‌ها از طریق جراحی است. در این روش، رحم و تخمدان‌های آلوده برداشته می‌شوند تا از عود پیومتر جلوگیری شود و همچنین از سایر بیماری‌های رحمی مانند سرطان رحم نیز پیشگیری گردد. درمان با آنتی‌بیوتیک در سگ‌ها مؤثر نیست و توصیه نمی‌شود. بهتر است به‌سرعت به دامپزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق را بگیرید و درمان مناسب را برای سگتان انتخاب کنید.
