سگ ها نیز همانند هر پستاندار دیگری امکان باروری دارند و ممکن است در طول زندگی به دلیل عقیم نشدن، باردار شوند و بنا بر دلایلی، جنین آن ها سقط گردد.
به مرگ جنین در دوران بارداری، سقط‌جنین گفته میشود. این حادثه ناگوار، میان حیوانات نیز مانند انسان‌ها در دوران بارداری و پیش از تولد جنین رخ می‌دهد و علائم آن باتوجه‌به این‌که در کدام دوره از بارداری رخ‌داده باشد، متفاوت است. البته دلایل مختلفی باعث سقط‌جنین می‌شوند که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت. لطفاً در ادامه این مقاله با سایت پت مال 24 همراه باشید:
نشانه‌ها و علائم سقط‌جنین در سگ‌ها:
باتوجه‌به زمانی که سقط‌جنین رخ می‌دهد، علائم آن می‌تواند متفاوت باشد. توجه داشته باشید که سقط زودهنگام جنین، گاهی بدون نشانه و علامت صورت می‌گیرد اما در دوره‌های دیگر بارداری، باید به این نشانه‌ها و علائم در سگ باردار توجه کنید:
• تب و دمای بالای بدن در سگ باردار
• بوی بد و زننده واژن سگ
• خونریزی‌های غیرعادی واژینال
• ترشحات قهوه‌ای، سبز یا مشکی رنگ غیرطبیعی واژن
• علائم و نشانه‌های درد شکمی سگ
• تولد جنین مومیایی‌شده
• تولد توله‌های مرده
اگر بنا بر دلایلی، سقط‌جنین با درخواست صاحب سگ یا به توصیه پزشک معالج انجام شود، شایع‌ترین علامت بعدازاین اتفاق، خونریزی است که باید به آن توجه داشت و در صورت بروز هر مشکلی به دامپزشک یا کلینیک مراجعه کرد.
انواع مختلف سقط‌جنین در سگ‌ها:
سقط‌جنین بر اساس دوره بارداری، انواع مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
• تولد زودرس یا توله مرده سگ:
ممکن است جنین چند روز، چند ساعت یا حتی چند دقیقه قبل از زایمان، مرده به دنیا بیاید و مرگ جنین قبل از تولد اتفاق بیفتد. این نوع سقط می‌تواند به دلیل عواملی مانند: عفونت، مسمومیت، جفت‌های ناموفق، فضای کم در رحم، دیستوشی زایمان (درد و زایمان سخت با عدم پیشرفت)، ناهنجاری‌ها و نقص لوتئال رخ دهد.
• بازجذب جنین:
بازجذب جنین، زمانی رخ می‌دهد که سقط‌جنین در نیمه اول بارداری سگ، یعنی قبل از ۴۵ روز دوره بارداری اتفاق افتاده باشد و ممکن است صاحب سگ نیز متوجه بارداری او نشود. این حادثه ناگوار می‌تواند برای چند توله‌سگ نیز رخ دهد ولی بقیه توله‌سگ‌ها به‌سلامت متولد شوند. ازجمله دلایل مؤثر در این سقط، می‌توان به حمایت هورمونی ناکافی و عفونت‌هایی همچون «هرپس ویروس» سگ و اختلالات یا مسمومیت‌های "آندومتر" اشاره کرد.
• مومیایی شدن جنین سگ:
گاهی امکان دارد جنین سگ بر اثر انباشته‌شدن کلسیم در بافت‌های بدنش، طی 50 روز اول بارداری بمیرد. این موضوع باعث مومیایی شدن جنین در داخل رحم سگ مادر میشود و اطراف جنین، غشایی تشکیل میشود و توله مرده به شکل کامل از محیط رحم جدا می‌ماند. با استفاده از سونوگرافی و رادیوگرافی، می‌توان به‌صورت تقریبی جنین را در رحم تشخیص داد.
دلایل ناخواسته سقط‌جنین در سگ‌ها:
سقط‌جنین ناخواسته در سگ‌ها به معنای دفع زودهنگام جنین مرده یا زنده قبل از رسیدن به موعد زایمان است. این پدیده می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که مهم‌ترین این دلایل به شرح زیر می‌باشند:
• تب‌خال و عفونت تب‌خال:
عفونت تب‌خال در سگ‌ها می‌تواند باعث سقط‌جنین شود. احتمال تشخیص این عفونت در سگ مادر به‌سختی صورت می‌گیرد اما در توله‌هایی که سقط می‌شوند، قابل‌تشخیص‌تر است.
• بیماری رحم سگ:
از عوامل بعدی سقط‌جنین ناخواسته، می‌توان به بیماری‌های رحم سگ مادر اشاره کرد. سگ‌هایی که قبلاً نیز سقط‌جنین داشته‌اند، ممکن است به بیماری‌هایی مانند: التهاب دیواره رحم (اندومتریت)، کیست رحم یا زخم و چسبندگی رحم مبتلا شده باشند و همین مشکلات مادر می‌تواند منجر به سقط‌جنین او گردد.
• عفونت هرپس ویروس:
ابتلا به ویروس هرپس یا عفونت بروسلا از دیگر دلایل رایج سقط‌جنین ناخواسته در سگ‌ها است. سگ‌های مبتلا به ویروس هرپس معمولاً در بازه زمانی ۴۵ تا ۵۵ روز بارداری، جنین را از دست می‌دهند که متأسفانه هیچ درمان مؤثر و واکسنی برای جلوگیری از گسترش آن کشف نشده است.
• علل جنینی سقط در سگ:
گاهی اوقات ناهنجاری‌های رشد در توله‌ها دیده میشود که آنها توانایی کنارآمدن با این نقایص را ندارند. توله‌هایی که دچار رشد نامناسب و یا تغییر شکل یافتگی هستند، معمولاً در اوایل بارداری سقط می‌شوند. ممکن است دلایل ژنتیکی یا نقص مادرزادی نیز دخیل باشند اما علت اصلی این موضوع مشخص نیست.
• بیماری تخمدان و سقط‌جنین سگ:
اگر هورمون پروژسترون به میزان کافی توسط تخمدان ترشح نشود و این فرآیند به‌درستی شکل نگیرد، جنین به رحم متصل نشده، سگ دوره بارداری را کامل طی نمی‌کند و جنین به‌راحتی سقط میشود.
• علل دارویی سقط‌جنین در سگ:
در دوران بارداری سگ، مصرف داروها باید تحت‌نظر دامپزشک انجام شود چون مصرف برخی داروها همچون: گلوکوکورتیکوئید یا کلرامفنیکل طی دوران بارداری، می‌تواند سقط‌جنین را به همراه داشته باشد.
شرایط اجباری و اضطراری در سقط‌جنین سگ:
برخی مواقع سقط‌جنین در سگ‌ها ضروری محسوب میشود که در این بخش علل این اتفاق را بررسی می‌کنیم:
• بارداری پرخطر:
اگر سگ شما به بیماری مزمنی مبتلا شود و بارداری برای او خطرناک باشد، باید سقط‌جنین انجام میشود.
• سن نامناسب:
سن بلوغ بارداری از مهم‌ترین مسائلی است که هنگام بارداری سگ باید به آن توجه کرد. اگر سگ شما بسیار جوان یا پیر باشد، ممکن است بارداری به سلامتی او آسیب برساند و بنابراین سقط‌جنین لازم است.
• جفت‌گیری ناخواسته یا نادرست:
در مواقعی دیده شده که صاحب سگ، امکان نگهداری از توله‌ها را ندارد و ناچار به سقط‌جنین میشود.
• بیماری‌های موروثی:
بیماری‌های موروثی سگ مادر، می‌تواند به توله او نیز منتقل شود و بسیاری از سرپرستان ترجیح می‌دهند که در چنین شرایطی، سگ مادر جنین را سقط کند.
روش‌های پیشگیری از بارداری در سگ‌ها:
برای جلوگیری از بارداری سگ، بهتر است به‌عنوان سرپرست حیوان به روش‌های زیر توجه کافی داشته باشید:
• عقیم کردن سگ:
از رایج‌ترین روش‌های جلوگیری از بارداری سگ‌ها، عقیم‌سازی است. در این روش، نوعی جراحی دائمی با نام "اواریوهیسترکتومی" انجام میشود که طی آن تخمدان‌ها و رحم سگ مادر را برمی‌دارند و از تولیدمثل او جلوگیری می‌کنند. نوع دیگری از این جراحی، «اواریکتومی» نام دارد که در آن صرفاً به برداشتن تخمدان‌ها می‌پردازند. حذف تخمدان‌ها، چرخه تولیدمثل در سگ مادر را متوقف می‌کند و امکان لقاح و بارداری او از بین می‌رود. البته اغلب دامپزشکان این روش را توصیه نمی‌کنند. از فواید اصلی عقیم‌سازی زودهنگام سگ مادر، کاهش خطر ابتلا به سرطان پستان در مراحل بعدی زندگی او است.
• جداکردن سگ نر از سگ ماده هنگام چرخه فحلی:
جلوگیری از بارداری طبیعی سگ‌ها، نیازمند آگاهی صاحبانشان از چرخه فحلی آنها است. طی دوره فحلی، سگ‌های نر ماهرانه به دنبال سگ‌های ماده می‌گردند و بسیاری از سگ‌های ماده به سمت آنها جذب می‌شوند. پس با جداسازی در زمان درست، می‌توانیم از بارداری نابهنگام در سگ ماده جلوگیری کنیم.
• استفاده از دارو:
یکی دیگر از روش‌های پیشگیری از بارداری در سگ‌ها، استفاده از داروهای مشابه هورمون‌های تولیدمثل است که این داروها به شکل تزریق یا قرص برای این حیوانات به کار گرفته می‌شوند. این داروها وقوع چرخه فحلی را متوقف می‌کنند یا باعث کاهش زمان آن می‌شوند. فراموش نکنید که مصرف این داروها عوارض جانبی جدی را برای سگ‌ها به همراه دارند و هرگز نباید خودسرانه از آنها استفاده کرد. این روش شباهت فراوانی به راه‌های پیشگیری از بارداری در انسان‌ها دارد اما به دلیل خطراتش، چندان برای سگ‌ها توصیه نمی‌گردد. معمولاً این روش برای سگ‌هایی که توانایی انجام عمل عقیم‌سازی را ندارند، استفاده میشود.
روش‌های سقط‌جنین سگ‌ها:
سقط‌جنین سگ‌ها موضوعی حساس و پیچیده است که نیاز به توجه دقیق و دانش علمی دارد. این فرآیند می‌تواند به دلایل مختلفی انجام شود اما به‌طورکلی دو روش عمده برای سقط‌جنین سگ‌ها وجود دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم:
1. استفاده از داروهای هورمونی:
مصرف داروهای هورمونی مانند: استروژن‌های تزریقی، استروژن‌های خوراکی، دگزامتازون و پروستا گلاندین اف 2 آلفا، باید حتماً تحت‌نظر دامپزشک صورت بگیرد.
2. عقیم کردن سگ:
عقیم کردن سگ در دوران بارداری، علاوه بر سقط‌جنین باعث میشود که سگ برای همیشه قدرت بارداری را از دست بدهد و هرچه عقیم‌سازی به دوران پایانی بارداری نزدیک باشد، خطر آن برای سگ بیشتر است.
عوارض بعد از سقط‌جنین در سگ‌ها:
روش‌های مختلف سقط‌جنین در سگ‌ها، عوارض متفاوتی به‌جا می‌گذارد که در ادامه مقاله آنها را بررسی می‌کنیم:
• احتمال عفونت در محل جراحی از عوارض هیسترکتومی تخمدان است.
• اگر با پروستاگلاندین F2 آلفا سقط‌جنین رخ‌داده باشد، عوارضی همچون: اسهال، تهوع، بی‌قراری، لرزش سگ و گاهی اوقات بی‌اشتهایی و همچنین خونریزی شدید اتفاق می‌افتد.
• استفاده از مهارکننده‌های پرولاکتین به‌خصوص بروموکریپتین، استفراغ سگ را در پی دارد.
• عوارضی همچون: تکرر ادرار، تشنگی بیش‌ازحد و عفونت رحم از عوارض سقط‌جنین با دگزامتازون در سگ‌ها می‌باشد.
مراقبت بعد از سقط در سگ‌ها:
سگ ممکن است برای مدت‌زمانی و حتی چند ماه بعد از سقط، دوره نقاهت را سپری کند. شما می‌توانید سگ را برای بهبودی کامل در مرکز درمانی نگه دارید یا در صورت تمایل در منزل به مراقبت از او بپردازید. البته ویزیت‌های دامپزشکی را برای بررسی وضعیت سگ از یاد نبرید. قبل از انتقال سگ از بیمارستان یا مرکز درمان به خانه، مطمئن شوید که محیطی تمیز و آرام برای استراحت و بهبود او آماده کرده‌اید.
بهتر است برای حمایت غذایی، مکمل‌های مناسب سگ را در اختیارش قرار دهید و همواره به تغییرات بدن و رفتار سگتان توجه کنید. اگر هرگونه عوارض جانبی غیرعادی مشاهده نمودید، بدون تردید با دامپزشک تماس بگیرید. درصورتی‌که سگ جراحی شده باشد، دقت کنید که آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضدالتهابی او به‌درستی مصرف شوند. همچنین، باید بخیه‌های او را به‌دقت بررسی کنید تا علائم عفونتی و تورم پیش‌آمده را مشاهده کنید و در صورت دیدن هرگونه علامت مشکوکی با دامپزشک تماس بگیرید.
روش‌های جلوگیری از سقط‌جنین سگ:
سقط‌جنین در سگ‌ها، موضوعی است که باید توجه ویژه‌ای به آن شود زیرا برای سلامتی این حیوانات بسیار خطرناک است. در این بخش، برخی از مهم‌ترین روش‌های جلوگیری از سقط‌جنین در سگ‌ها را مرور می‌کنیم:
• انجام چکاپ پیش از بارداری:
از مهم‌ترین اقدامات پیش از بارداری، چکاپ‌کردن است. انجام آزمایش خون، برای تشخیص سلامت کامل سگ مادر و احتمال وجود بیماری‌ها، ضروری است زیرا از طریق چکاپ، می‌توان سطح پروژسترون حیوان را بررسی کرد و اجازه جفت‌گیری و بارداری را به سگ داد.
• تغذیه سالم و مناسب سگ:
استفاده از غذای سگ باکیفیت و فراهم‌کردن تغذیه کامل، می‌تواند نیازهای تغذیه‌ای مادر و جنین را به‌خوبی تأمین کند و به تولد توله‌های سالم کمک نماید.
• انجام واکسیناسیون سگ:
انجام واکسیناسیون به‌موقع می‌تواند از ابتلای سگ به بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری کرده و نقش مهمی در بارداری سالم دارد.
• جفت‌گیری سگ‌های نر و ماده سالم:
بسیار مهم است که سگ‌های ماده و سگ‌های نر سالم با یکدیگر جفت‌گیری کنند تا مشکلات ژنتیکی و جسمی باعث سقط‌جنین نشود.
سخن آخر:
سقط‌جنین در سگ، دفع جنین مرده یا ناقص قبل از موعد زایمان طبیعی، جز مشکلاتی است که می‌تواند در دوران بارداری این حیوان رخ دهد. آگاهی سرپرستان از این عارضه و اقدامات لازم در زمان وقوع آن، برای حفظ سلامتی سگ و به‌حداقل‌رساندن عوارض جانبی، بسیار حائز اهمیت است. با آگاهی از علائم، علل و اقدامات لازم در زمان سقط‌جنین در سگ، می‌توانید به حفظ سلامتی و بهبودی سریع‌تر این حیوان دوست‌داشتنی کمک کنید.
بیشتر بخوانید:
1. روش های درمان و علائم مسمومیت سگ ها
2. بیماری‌های کشنده برای سگ ها
