خرگوش‌ها جاندارانی هستند که دستگاه گوارش حساسی دارند. سکوم، بخشی مهم و پرکار از دستگاه گوارش آن‌ها است که در صورت بیماری یا مسدود شدن، تأثیر مستقیمی بر عملکرد گوارش خواهد داشت. خرگوش‌ها به‌طورمعمول در طول روز 200-300 قطعه مدفوع گرد با اشکال یکسان دفع می‌کنند. اگر تعداد یا حجم مدفوع آن‌ها کاهش یابد، ممکن است نشانه یبوست و مشکل در گوارش باشد.
شکل و قوام مدفوع وابسته به نوع غذایی است که خرگوش شما مصرف می‌کند. بنابراین، برای مشخص کردن دلیل یبوست یا اسهال خرگوش شما، نیاز به بررسی نوع غذایی او و وضعیت غذایی او دارید تا در صورت وجود مشکل در وضعیت غذایی او، آن را برطرف کنید.
علائم یبوست در خرگوش:
درصورتی‌که این علائم در خرگوش مشاهده شود، احتمالاً نشان‌دهنده یبوست می‌باشد:
1- بی‌اشتهایی:
خرگوشی که دچار یبوست شده باشد، ممکن است تمایل به مصرف غذا را از دست بدهد.
2- تغییر در ابعاد مدفوع دفع شده:
مدفوع خرگوش به‌طور معمول گرد و نهایتاً یک سانتی‌متر است. بنابراین، مدفوع‌های کوچک‌تر از این ابعاد، می‌توانند نشان‌دهنده بروز یبوست باشند.
3- تغییر رنگ مدفوع به زرد و وجود مخاط در اطراف آن
4- تورم شکم
5- تغییر در صداهای معمول گوارشی:
این علامت ممکن است بیشتر توسط دامپزشک خرگوش شما قابل‌بررسی باشد.
6- بی‌حالی و گوشه‌گیری
عوامل موثر در یبوست خرگوش:
1. عدم فعالیت مناسب خرگوش:
علت اصلی یبوست در خرگوش‌ها عمدتاً به علل تغذیه‌ای و کمبود فعالیت برمی‌گردد. عدم فعالیت مناسب خرگوش می‌تواند به شکل‌گیری مشکلات گوارشی و یبوست منجر شود. ازجمله عواملی که می‌توانند تأثیرگذار باشند، عبارت‌اند از فضای محدودی که خرگوش در آن نگهداری می‌شود. برای خرگوش‌های با اندازه کوچک تا متوسط، حداقل فضای لازم برای آن‌ها حدود 30 در 50 سانتی‌متر است و اگر نژاد خرگوش شما بزرگ‌تر است، لازم است حداقل فضایی با ابعاد 40 در 60 سانتی‌متر برای آن در نظر بگیرید. خرگوش‌ها نیاز به فضای کافی برای حرکت و فعالیت دارند تا از دستگاه گوارش و سایر ارگان‌های بدنشان به خوبی استفاده کنند و از یبوست جلوگیری کنند. بنابراین، اطمینان حاصل کنید که فضای نگهداری خرگوشتان مناسب و کافی باشد تا او به‌طور معمولی حرکت کند و انرژی‌اش را تخلیه کند و از مشکلات گوارشی جلوگیری کنید.
2. تغذیه نامناسب:
خرگوش‌ها نیاز به جیره‌ای که از یونجه خشک یا آلفالفا هی (Alfalfa hay) تشکیل می‌شود، دارند. این خوراک خشک است و به سلامت دستگاه گوارش و دندان‌های خرگوش‌ها کمک می‌کند و از رشد بیش‌ازحد دندان‌ها جلوگیری می‌کند که ممکن است خطرناک باشد اما به‌منظور کمک به کارکرد بهتر دستگاه گوارش و تأمین آب میان بافتی، مصرف مناسب سبزی‌های تازه نیز برای خرگوش‌ها ضروری است. این سبزی‌های تازه به خرگوش‌ها فرصت می‌دهند تا آب لازم بدنشان را تأمین کنند و همچنین مواد مغذی مهمی ازجمله: فیبر و ویتامین‌ها را از طریق تغذیه دریافت کنند. ترکیب صحیح این دو نوع خوراک، بهترین تأمین تغذیه و سلامتی برای خرگوش‌ها را فراهم می‌کند.
3. نبود آب کافی و تمیز:
خرگوش‌ها برای سلامتی به آب نیاز دارند و نباید به‌طور کامل از مصرف آب محروم شوند. ادعای برخی افراد، به‌ویژه فروشندگان حیوانات خانگی که دانش علمی کمی درزمینه نگهداری از حیوانات دارند، مبنی بر اینکه جوندگان نیازی به آب ندارند، کاملاً غلط است. بهترین روش برای ارائه آب به خرگوش‌ها، استفاده از ظروف آبی با نیپل (ساچمه‌ای) است که مخصوص جوندگان ساخته شده‌اند. اطمینان حاصل کنید که آب تمیز و تازه‌ای را برای خرگوش‌هایتان در اختیار دارید و به‌طور دوره‌ای ظروف آب را شستشو دهید. این اقدامات به جلوگیری از مشکلاتی مانند یبوست در خرگوش‌ها کمک خواهد کرد.
4. استرس:
هر عامل محرک محیطی که می‌تواند برای خرگوش شما استرس‌زا باشد، ممکن است باعث بروز یبوست شود.
عوامل استرس‌زایی که برای خرگوش‌ها بیان شده‌اند، عبارت‌اند از:
• تلاش برای نوازش و لمس، برخلاف میل خرگوش
• تلاش برای بلند کردن خرگوش از زمین به‌طور مکرر
• بازی کردن بچه‌ها با خرگوش
• سروصدای بلند
• جا‌به‌جایی مکرر محل لانه و ناشناخته بودن محیط
• سرما و گرمای بیش‌ازحد (خرگوش‌ها بیشتر تمایل دارند در محیط خنک زندگی کنند.)
• تغییرات مکرر جیره غذایی و گرسنگی و بی‌آبی‌های مکرر
کلیه این عوامل می‌توانند سبب بروز یبوست در خرگوش شما شوند و سلامتی دستگاه گوارش او را به خطر بیندازند.
درمان خانگی یبوست در خرگوش:
اگر بالانس جیره غذایی خرگوش شما مختل شده است، استفاده از یونجه خشک می‌تواند کمک کند که دستگاه گوارش او بهتر عمل کند اما اگر تاکنون یونجه خشک جیره اصلی غذایی خرگوش شما بوده و حالا دچار یبوست شده است، می‌توانید از گیاهان سبز به‌عنوان تکمیلی به جیره خشک او اضافه کنید تا کمک کند دستگاه گوارشش را تسهیل کند. گیاهان سبزی که می‌توانید برای درمان یبوست در خرگوش استفاده کنید، عبارت‌اند از:
• جعفری
• گشنیز
• برگ‌های کاهو
• کلم پیچ
درصورتی‌که هیچ‌کدام از روش‌های معمول برای رفع یبوست در خرگوش شما کارآمد نبودند، ممکن است از روغن‌زیتون به‌عنوان راهکار تکمیلی برای رفع یبوست استفاده کنید. با‌این‌حال، باید به توصیه‌ها و مقادیر پیشنهادی دقت کنید. استفاده از روغن‌زیتون باید به مقدار بسیارکم و با دقت انجام شود.
سخن آخر:
خرگوش‌ها موجوداتی بسیار حساس هستند که برای رفع مشکلات آن‌ها می‌بایست به دامپزشک متخصص گونه‌های اگزوتیک مراجعه نمود و بهتر است به‌جای استفاده از درمان‌های خانگی با مشاهده هر مشکلی در خرگوشتان، به دامپزشک مراجعه نمایید تا با کمترین ریسک بیماری درمان شود.
