حفظ عملکرد سالم کلیه‌های سگ برای داشتن زندگی سالم او بسیار حیاتی است اما برخی از سگ‌ها ممکن است با مشکلات کلیه روبه‌رو شوند که احتمال دارد منجر به بیماری مزمن کلیه (CKD) گردد. در این متن، ما سعی داریم تا در خصوص مشکلات کلیه سگ‌ها توضیحاتی بیشتری ارائه دهیم و همچنین به نشانه‌ها و علائمی که ممکن است به پیشگیری از بیماری مزمن کلیه کمک می‌کنند، بپردازیم. با ما همراه باشید:
نقش کلیه های سگ:
کلیه‌ها به‌عنوان سیستمی فیلتر کننده در بدن سگ‌ها عمل می‌کنند و مواد زائد و سموم را از خون این حیوانات حذف می‌کنند. واحدهای فیلتر کننده داخل کلیه‌ها، مواد زائد و سموم پس از فیلتر شدن را به مثانه ارسال می‌کنند تا به شکل ادرار از بدن خارج شوند. هر چیزی که باقی می‌ماند به جریان خون بازمی‌گردد.
بیماری مزمن کلیه:
بیماری مزمن کلیه، زمانی رخ می‌دهد که عملکرد کلیه‌ها مختل می‌شود و توانایی صحیح در فیلتر کردن سموم و مواد زائد را ندارند. نارسایی کلیه ممکن است به دلیل کاهش تعداد واحدهای فیلتر کننده فعال به نام نفرون ایجاد شود. زمانی که واحدهای فیلتر کننده کافی وجود ندارد، ترکیبات مهم حذف نمی‌شوند و مواد زائد در جریان خون انباشته می‌شوند. تشخیص بیماری مزمن کلیه، به‌ویژه در مراحل اولیه بیماری، معمولاً دشوار است. حتی زمانی که عملکرد فیلتر کلیه‌ها کاهش‌یافته است، آن‌ها هنوز می‌توانند حجم زیادی از خون را فیلتر کنند، بنابراین علائم این بیماری، تا زمانی که آسیب واقعی به کلیه‌ها وارد نشده باشد، نمی‌توانند به‌راحتی تشخیص داده شوند . به‌طورمعمول، علائم بالینی بیماری مزمن کلیه تا زمانی که 75 درصد عملکرد کلیه از بین نرود، ظاهر نمی‌شود. معاینات منظم توسط دامپزشک می‌تواند به تشخیص زودهنگام CKD کمک کند.
علل نارسایی کلیه در سگ ها:
شرایطی که منجر به نارسایی کلیه در سگ‌ها می‌شوند، به‌عنوان بیماری‌های کلیوی شناخته می‌شوند و می‌توانند به علل مختلفی اتفاق بیفتند. برخی از عوامل و بیماری‌هایی که می‌توانند عملکرد کلیه‌ها را تحت تأثیر قرار دهند، عبارت‌اند از:
1. تغییرات سلولی:
با بالا رفتن سن سگ، سلول‌های کلیه به‌تدریج کاهش می‌یابند و فرآیند فیلتراسیون در کلیه‌ها ناکارآمد می‌شود. تغییرات سلولی، شایع‌ترین علت نارسایی کلیه در سگ‌ها است.
2. بیماری‌های مادرزادی:
شرایط ارثی و ژنتیکی مانند: رشد غیرطبیعی و کیست‌ها تا آژنزیس (تولد بدون یک یا هر دو کلیه)، می‌توانند به عملکرد نامناسب کلیه‌ها در سگ‌ها منجر شوند.
3. عفونت‌های باکتریایی:
عفونت‌های باکتریایی می‌توانند از طریق شنا کردن در آب آلوده یا مصرف آب آلوده به بدن سگ منتقل شوند. این نوع عفونت ممکن است به التهاب کلیه‌ها و آسیب به سلول‌های کلیه منجر شود.
4. مسمومیت:
مسمومیت می‌تواند به سلول‌های کلیه آسیب برساند و زمانی رخ می‌دهد که سگ مواد مسموم (شکلات یا ضد یخ) یا داروها (ایبوپروفن یا استامینوفن) را مصرف کند. باید مراقب باشید که این تنها چند مثال از عواملی هستند که باید از دسترس حیوان خانگی دور باشد.
علائم بیماری کلیوی در سگ ها:
نارسایی کلیه در سگ‌ها می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی ایجاد شود اما نتایج آن معمولاً مشابه است. در این وضعیت، کلیه‌ها نمی‌توانند به‌درستی سموم و مواد زائد را از خون حذف کنند. بدن تلاش می‌کند با افزایش جریان خون به کلیه‌ها این کاهش را جبران کند و درنتیجه، مقدار بیشتری ادرار تولید می‌شود. در مراحل پیشرفته‌تر، بافت کلیه تخریب می‌شود و مواد زائد در جریان خون افزایش می‌یابند. این ممکن است به شروع ناگهانی بیماری شدیدی منجر شود و علائمی مانند: از دست دادن اشتها، افسردگی، استفراغ، اسهال و بوی بددهان ظاهر شود. برای تشخیص و درمان نارسایی کلیه، مشورت با دامپزشک حیوانات خانگی ضروری است. تشخیص علائم بیماری کلیوی در سگ‌ها در مراحل اولیه ممکن است دشوار باشد اما اگر به‌طور دقیق به علائم توجه کنید و دامپزشک را در خصوص آن‌ها آگاه کنید، می‌توان به تشخیص زودتر بیماری کلیه کمک کرد.
برخی از علائم شایع نارسایی کلیه در سگ‌ها، عبارت‌اند از:
1. افزایش تعداد ادرار:
اگر کلیه‌های سگ به‌درستی کار نکند، ممکن است منجر به ادرار زیاد و تکرر شود.
2. کم‌آبی:
افزایش ادرار می‌تواند منجر به کم‌آبی در بدن سگ شود، بنابراین مراقب باشید که سگ شما زیادی آب ننوشد.
3. کاهش اشتها:
نارسایی کلیه ممکن است باعث احساس تهوع شود که می‌تواند به کاهش اشتها و مصرف کمتر غذا منجر شود.
4. کاهش وزن:
کم‌آبی و کاهش اشتها می‌تواند باعث کاهش وزن سگ شود.
5. بی‌حالی:
کمبود مواد مغذی و افزایش مواد زائد در جریان خون ممکن است منجر به بی‌حالی و ناتوانی سگ گردد.
همچنین، در مراحل پیشرفته‌تر بیماری کلیه، میزان مواد زائد در جریان خون به‌شدت افزایش می‌یابد که ممکن است تأثیرات مضری بر سایر اعضای بدن مانند معده داشته باشد و عملکرد سیستم گوارش حیوان را نیز تحت تأثیر قرار دهد. در همه مراحل بیماری، مشورت با دامپزشک حیوانات خانگی ضروری است تا تشخیص دقیق داده شود و درمان مناسب انجام شود.
میزان مواد مغذی مناسب برای سگ مبتلا به نارسائی مزمن کلیه:
تشخیص زمان بیماری مزمن کلیه در سگ بسیار مهم است. هرچه زودتر بیماری تشخیص داده شود، اقدامات درمانی مؤثرتری انجام می‌شود. دامپزشک معالج ممکن است تغییراتی در رژیم غذایی سگ شما پیشنهاد دهد. رژیم غذایی مخصوص کلیه، به‌عنوان بخشی مهم در مدیریت بیماری مزمن کلیه محسوب می‌گردد. این رژیم غذایی معمولاً شامل: کنترل میزان فسفر، پروتئین، پتاسیم و مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها است.
انتخاب مواد غذایی مناسب و تعداد آن‌ها بسته به مرحله بیماری و نیازهای سگ شما متغیر است. علائمی نارسایی کلیه در سگ شامل: افزایش دفع ادرار، کاهش اشتها، بی‌حالی، تغییر در وزن و مشکلات گوارشی می‌شوند. درمان به عواملی مانند: کاهش مصرف پروتئین، مدیریت فسفر و پتاسیم و مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها متکی است. همچنین، مشاوره و نظر دامپزشک مهم است تا رژیم غذایی به‌درستی تنظیم شود و تغییرات درمانی مناسبی اعمال شود.
چقدر می توانم انتظار داشته باشم که سگم زنده بماند؟
با توجه به گزارش انجمن بین‌المللی بیماری کلیوی (IRIS)، بیماری مزمن کلیوی در سگ‌ها به چهار مرحله اصلی تقسیم می‌شود و هر مرحله با شماره‌ای از 1 تا 4 نمایان می‌شود (مرحله 4 بالاترین شدت را دارد). هرچه مرحله بیماری بیشتر باشد، معمولاً علائم بیشتری در حیوان خانگی مشاهده می‌شود. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، میانگین زمان زنده ماندن سگ‌ها در مرحله اول، بیش از 400 روز است، درحالی‌که مرحله دوم معمولاً بین 200 تا 400 روز و مرحله سوم در بازه 110 تا 200 روز متغیر است. البته این مدت‌زمان ممکن است بسته به پاسخ حیوان خانگی به درمان اولیه و توانایی صاحبان در انجام مراقبت‌های متعدد، متفاوت باشد.
پیشگیری از نارسایی کلیه در سگ ها:
با توجه به اهمیت حفظ سلامت کلیه‌های سگ‌ها و اطلاعات موجود، می‌توان اقداماتی برای کمک به تضمین کیفیت زندگی بهتری برای آن‌ها انجام داد که این اقدامات به شرح زیر می‌باشند:
1. تغذیه مناسب:
تغذیه سالم و متعادل برای سگ شما بسیار مهم است. اطمینان حاصل کنید که غذاهایی باکیفیت و حاوی مواد مغذی لازم را به سگتان می‌دهید. مشورت با دامپزشک برای تنظیم رژیم غذایی مناسب برای سن و نیازهای سگ، ایده آل است.
2. پیشگیری از مواد سمی:
مطمئن شوید که سگ شما به مواد سمی مانند: آفت‌کش‌ها، مواد شیمیایی و مواد خوراکی مضر دسترسی ندارد. از بیماری‌های ثانویه نیز باید جلوگیری کنید.
3. مراقبت و ویزیت‌های دامپزشکی منظم:
با انجام ویزیت‌های منظم به دامپزشک، می‌توانید سلامت عمومی سگتان را تعقیب کنید و در صورت وقوع مشکلات، سریعاً اقدام به درمان نمایید.
4. توجه به سن:
با پیشرفت سن، کلیه‌های سگ نیاز به مراقبت بیشتری دارند. از جوانی سگ با مراقبت‌های اصولی از او مراقبت کنید تا در سنین بالاتر سلامت کلیه‌ها حفظ شود.
رعایت چنین اقداماتی، می‌تواند باعث تأخیر افتادن در نارسایی کلیه سگ‌ها گردد و علاوه بر این، کیفیت زندگی آن‌ها را نیز بهبود بخشد.
