بیماری شپش سگ، یکی از مسائل پریشان کننده برای سگ‌ها است که می‌تواند برای آن‌ها آزاردهنده باشد. علل مختلفی می‌تواند باعث ابتلای سگ به شپش شوند. عامل اصلی این بیماری، عدم رعایت بهداشت پوست سگ‌ها است. این مسئله بیشتر در سگ‌های ولگرد و خیابانی به چشم می‌خورد اما سگ‌های خانگی نیز ممکن است در معرض خطر ابتلا به آن قرار گیرند.
بسیار مهم است که صاحبان سگ اطلاعات کافی در خصوص بیماری شپش سگ داشته باشند و با اقدامات پیشگیری‌کننده از ابتلا به شپش در سگ‌هایشان جلوگیری نمایند. در این مقاله به مفهوم "بیماری شپش سگ" و عوامل مؤثر در ابتلا به آن پرداخته خواهد شد. با ما همراه باشید:
شپش سگ چیست؟
شپش، نوعی انگل خارجی است که میزبان را برای زندگی انتخاب می‌کند و از مواد موجود در پوست میزبان بهره می‌برد. درواقع، شپش بدون وجود میزبان نمی‌تواند زندگی کند. شپش‌ها به‌طور عمده در محیط‌های آلوده حضور دارند و به‌ویژه حیوانات خیابانی را به میزبانی می‌گیرند. واقعیت این است زمانی که سگ‌ها در شرایط آلوده و نامناسب ازلحاظ بهداشتی زندگی می‌کنند، احتمال ابتلا به شپش در آن‌ها به‌شدت افزایش می‌یابد.
انواع شپش سگ:
شپش‌ها به‌طورکلی به سه نوع تقسیم می‌شوند که می‌توانند باعث آلوده شدن سگ شوند. این سه نوع شپش عبارت‌اند از:
1. شپش جونده (Trichodectes canis):
این نوع شپش با جویدن سلول‌های مرده پوست تغذیه می‌کند. علاوه بر این، شپش جونده می‌تواند باعث انتقال بیماری‌هایی نظیر کرم نواری در سگ‌ها شود. این نوع از شپش‌ها عمدتاً قسمت‌های پشت، گردن و یا سر حیوان را درگیر می‌کنند.
2. شپش مکنده (Linognathus setosus):
این نوع شپش با مکیدن خون سگ تغذیه می‌کند و بیشتر سگ‌هایی را که در مناطق سردسیر زندگی می‌کنند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.
3. شپش جونده خون‌خوار (Heterodoxus spiniger):
این شپش از خون و پوست مرده سگ تغذیه می‌کند. این نوع شپش بیشتر سگ‌هایی را که در مناطق گرمسیری زندگی می‌کنند، تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علائم بیماری شپش سگ:
بیماری شپش سگ‌ها، علائم مختلفی دارد و شایع‌ترین علائم این بیماری در سگ‌ها به شرح زیر می‌باشند:
- خارش بدن:
یکی از شایع‌ترین و برجسته‌ترین علائم شپش در سگ‌ها، حس خارش پوست است. حضور شپش‌ها بر روی پوست، باعث ایجاد حسی از خارش در بدن سگ می‌شود و او را بسیار آزرده می‌کند.
- گاز گرفتن پوست:
برای تسکین خارش بدن، سگ ممکن است پوستش را گاز بگیرد. اگر سگ شما مدام بدنش را گاز می‌گیرد، باید به وجود شپش در او شک کنید.
- تحریک و قرمزی پوست:
حضور شپش‌ها بر روی پوست سگ، باعث تحریک و تورم پوست او می‌گردد؛ بنابراین با مشاهده این علائم، پوست سگ را جزئی‌تر بررسی کنید.
- ریزش مو:
شپش‌ها باعث ضعف ریشه موها و ریزش آن‌ها می‌شوند. این ریزش بیشتر در مناطقی مانند: اطراف گوش‌ها، گردن، کشاله ران، شانه‌ها، بالای کمر و پشت مقعد مشاهده می‌شود.
- خشکی و گره‌خوردگی موهای سگ:
به دلیل مکیدن شپش‌ها از خون سگ، پوست ضعیف می‌شود و می‌تواند به خشکی و گره‌خوردگی موهای سگ منجر شود.
- کاهش وزن:
ازآنجایی‌که شپش خون سگ را می‌مکد، ممکن است باعث کاهش اشتها و وزن در سگ‌ها شود.
- کم‌خونی:
اگر آلودگی شپش به خون سگ به میزان قابل‌توجهی باشد، ممکن است سگ دچار کم‌خونی شود.
- بی‌قراری و آشفتگی:
شپش‌ها باعث آشفتگی و بی‌قراری سگ می‌شوند و سگ ممکن است با خارش و گاز گرفتن پوستش تلاش کند تا این عارضه‌ها را تسکین دهد.
در صورت مشاهده هرکدام از این علائم در سگ، مشورت با دامپزشک به‌منظور تشخیص دقیق و درمان مناسب ضروری است تا از تأخیر در درمان و تشدید مشکلات پوستی سگ جلوگیری شود.
نحوه سرایت شپش سگ:
شپش‌ها درواقع حشرات کندی هستند و ازنظر جابه‌جایی حرکت محدودی دارند. این حشرات از قدرت پرواز، پریدن یا پرش کردن بهره‌ای نمی‌برند و حرکت‌های آن‌ها محدود به خزیدن در پوست میزبان یا محیط نزدیک آن است. علاوه بر این، شپش‌ها پس از جدا شدن از میزبان در عرض چند روز می‌میرند. با توجه به این ویژگی‌ها، شپش‌ها به‌طور مستقیم از محیط به سگ‌ها منتقل نمی‌شوند. اصولاً ابتلا به بیماری شپش سگ از طریق تماس مستقیم با سگی آلوده به شپش و یا از طریق وسایل آلوده او مثل برس، شانه، ملحفه، قلاده و سایر وسایل مشابه انتقال می‌یابد. همچنین، محل‌هایی که سگ شما به شکل مداوم به آن‌ها می‌رود و با سگ‌های دیگر در تماس است، می‌توانند عواملی برای انتقال شپش سگ باشند. به همین دلیل، حفظ بهداشت سگ و جلوگیری از تماس او با سگ‌های بیرونی و مشترک که ممکن است آلوده به شپش باشند، از اهمیت بالایی برخوردار است تا از ابتلا به بیماری شپش سگ جلوگیری شود.
تشخیص بیماری شپش سگ:
علائمی که شپش سگ در پوست و وضعیت پوستی حیوان ایجاد می‌کند، ازجمله: خارش بدن، گاز گرفتن پوست، ریزش مو، تحریک و قرمزی پوست، خشکی و گره‌خوردگی موها و بی‌قراری سگ، می‌تواند نشان‌دهنده وجود شپش باشد. همچنین، تخم شپش یا رشک در بعضی مواقع قابل‌مشاهده است، به‌خصوص زمانی که تعداد زیادی از این تخم‌ها در پوست یا موهای حیوان وجود داشته باشد. برای تشخیص وجود شپش، می‌توانید قسمت‌های مختلف بدن سگ ازجمله: سر، گردن، شانه‌ها، کشاله ران و دم را بررسی کنید. اگر از وجود شپش در سگ مطمئن شده‌اید، بهترین اقدام این است که با دامپزشک مشورت کرده و درمان مناسب را شروع کنید.
درمان بیماری شپش در سگ‌ها:
درمان بیماری شپش سگ نیاز به روش‌های خاص دارد و حمام کردن سگ به‌تنهایی نمی‌تواند مشکل شپش را حل کند. شپش و تخم‌های آن به‌طور محکم به پوست و موی حیوان متصل می‌شوند و شستشوی معمولی حیوان هیچ تأثیری بر روی درمان شپش ندارد. برای درمان شپش سگ، با مشورت و نظر دامپزشک عمل کنید. او می‌تواند محصولات ضد شپش مناسب را توصیه کند و راهنمایی در خصوص نحوه استفاده از آن‌ها را ارائه دهد. معمولاً از محصولاتی همچون: شامپوهای ضد شپش، اسپری‌های ضد شپش سگ و پودرهای ضد شپش برای درمان شپش استفاده می‌شود. نباید فراموش کرد که استفاده از این محصولات باید طبق دستورات و توصیه‌های دامپزشک صورت گیرد چراکه استفاده نادرست ممکن است به سگ آسیب برساند. همچنین، تدابیر پیشگیری نیز بسیار مهم است تا از ابتلای مجدد به شپش جلوگیری شود و محیط سگ بهداشتی باقی بماند.
اقدامات مهم برای درمان شپش در منزل:
برای کنترل و درمان شپش سگ، باید تدابیر مناسب زیر را اتخاذ کنید:
- قرنطینه سگ مبتلا:
اگر در منزل از چند حیوان نگهداری می‌کنید و یکی از آن‌ها به شپش مبتلا شده است، بهترین کار جدا کردن سگ مبتلا را از دیگر حیوانات می‌باشد تا جلوی انتقال شپش به سایر حیوانات را بگیرید.
- شستشوی لوازم و محیط:
لوازمی که سگ با آن‌ها تماس داشته است مانند: ملحفه، اسباب بازی و مناطقی که در آن‌ها وقت می‌گذراند را با آب داغ بشویید و به خوبی تمیز کنید. از بخار شویی نیز برای تمیز کردن مبلمان و فرش‌ها استفاده کنید.
- بسته‌بندی لوازم غیرقابل شستشو:
اگر لوازمی وجود دارند که نمی‌توانید آن‌ها را شستشو دهید، می‌توانید آن‌ها را در کیسه‌ای بسته‌بندی کنید و به مدت 4 تا 6 هفته صبر کنید تا شپش بالغ یا تخم شپش بر روی آن‌ها از بین برود.
- تخلیه لوازم آلاینده:
بسیاری از دامپزشکان توصیه می‌کنند لوازمی همچون برس و شانه‌ها که با موهای سگ در تماس بوده‌اند را دور انداخته یا به‌صورت ایمن در کیسه‌های پلاستیکی قرار دهید و از آن‌ها برای نظافت استفاده نکنید.
اتخاذ این تدابیر به شما کمک می‌کند تا انتقال و انتشار شپش در محیط خانه و میان حیوانات را کاهش دهید.
خطرات احتمالی در صورت عدم درمان شپش:
شپش‌ها نه تنها به مشکلات پوستی مانند: خارش و آزردگی منجر می‌شوند بلکه عوارض جدی‌تری نیز دارند. این مشکلات شامل: انتقال بیماری‌های دیگر، زخم کردن پوست، ایجاد عفونت‌ها، رشد باکتری‌ها و تیرگی پوست در نواحی مختلف بدن، ریزش مو، کم‌خونی و در شرایط شدید توقف رشد و شوک حتی مرگ در توله‌سگ‌ها می‌شوند. بنابراین، درمان شپش‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است تا از عوارض جدی‌تری این بیماری‌ها جلوگیری شود.
آیا امکان انتقال شپش سگ به انسان وجود دارد؟
شپش سگ به انسان منتقل نمی‌شود و همچنین از سگ به حیوانات دیگر مانند گربه نیز انتقال نمی‌یابد. این امر نیاز به نگرانی ندارد و به شما اجازه می‌دهد که بدون نگرانی به درمان سگ‌هایتان در خصوص انتقال بیماری به انسان یا دیگر حیوانات خانگی بپردازید.
روش‌های پیشگیری از ابتلای سگ به شپش:
بیماری شپش سگ بیشتر در سگ‌های مریض، دچار بیماری و سوءتغذیه و همچنین توله‌سگ‌ها دیده می‌شود و سگ‌های بالغ و سالم کمتر به این بیماری دچار می‌شوند. برای جلوگیری از ابتلای سگ به شپش، توصیه می‌شود پوست حیوان شما با سگ‌های غریبه تماس کمتری داشته باشد. همچنین می‌توانید از روش‌های زیر نیز استفاده کنید:
• استفاده از مواد ضد انگل:
برای جلوگیری از ابتلا به شپش، از مواد ضد انگل توصیه‌شده توسط دامپزشک استفاده کنید.
• توجه به تغییرات رفتاری حیوان:
اگر متوجه رفتاری خاص از حیوان شده‌اید و یا مشکوک به تغییرات در پوست یا موی سگ هستید، حتماً با دامپزشک مشورت کنید.
• اصلاح منظم سگ:
کوتاه کردن منظم موهای سگ به شما کمک می‌کند تا تغییرات در پوست و موی او را سریع‌تر تشخیص دهید و در صورت بروز مشکل، برای درمان به دامپزشک مراجعه کنید.
سخن آخر:
بیماری شپش سگ، اختلال پوستی شایع در سگ‌ها است. این بیماری به‌واسطه تماس با سگ‌ها یا محیط‌های آلوده به شپش منتقل می‌شود. علائم این بیماری شامل: خارش شدید پوست، گاز گرفتن، تحریک پوست، ریزش مو، گره‌خوردگی مو، کم‌خونی و احساس بی‌قراری در سگ می‌شوند. برای درمان شپش سگ و جلوگیری از عوارض آن، از محصولات ضد شپش مانند: شامپوها، اسپری‌ها و داروهای تجویزی دامپزشک استفاده می‌شود. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب این بیماری از اهمیت بسیاری برخوردار است تا سگ از عوارض جدی آن در امان باشد.
