در این مقاله، به موضوع فحل سگ‌ها و مراقبت‌های لازم در این دوره می‌پردازیم. اگر شما مسئولیت مراقبت از سگ ماده‌ای رادارید، اطلاعاتی در خصوص دوره‌های پریودی سگ و نکات مربوط به مراقبت از او در این زمان مهم، می‌تواند بسیار مفید باشد. همراهی ما تا انتهای این مقاله، شما را با این موضوع آشنا خواهد کرد:
نحوه تشخیص فحل سگ ماده:
نگهداری از حیوانات خانگی به‌ویژه سگ و گربه، مسئولیت بزرگی است و آشنایی با نحوه مراقبت از این حیوانات و جمع‌آوری اطلاعات مربوط به آن‌ها به شما در مراقبت صحیح از حیوانات خانگی کمک می‌کند. سگ‌های ماده نیز همانند انسان‌ها و دیگر پستانداران، دوره‌های منظمی از فحل را تجربه می‌کنند. این دوره‌ها حدود هر 6 ماه یک‌بار رخ می‌دهند. در این دوره‌ها، سگ‌ها وارد مرحله قاعدگی یا فحلی می‌شوند که پریودی سگ‌ها نیز در این زمان شروع می‌شود. در ادامه مقاله، به علائم و مراحل دوره فحل سگ‌ها می‌پردازیم و نکاتی در خصوص آن ارائه خواهیم داد.
علائم فحل سگ:
فحل در انواع نژادهای سگ با علائم مشخصی همراه است. اگر این علائم را در سگتان مشاهده کنید، متوجه بالغ شدن سگ خواهید شد. برخی از مهم‌ترین علائم فحل در سگ‌ها، به شرح زیر می‌باشند:
• تغییر در رفتار و افزایش تنبلی
• افزایش پرخاشگری
• کاهش اشتها
• التهاب سینه‌ها
• خونریزی از واژن
• ترشحات زردرنگ واژن
• افزایش تعداد دفعات ادرار
• تورم و التهاب ناحیه تناسلی
• افزایش احساسات و بروز تغییرات در رفتار
• بلند کردن پا موقع ادرار کردن
• تکان دادن بیش‌ازحد دم
• افزایش میل نزدیکی به سگ‌های نر
• افزایش میل و کشش سگ‌های نر به سمت سگ‌های ماده
اگر سگ شما حداقل 6 ماه سن دارد و چنین علائمی را در او مشاهده می‌کنید، احتمالاً وارد اولین دوره فحلی شده است. معمولاً در دوره اولیه پریودی سگ ماده، خونریزی به‌قدری کم است که ممکن است شما اصلاً متوجه آن نشوید.
سن بلوغ در سگ‌ها:
سگ‌ها معمولاً در سن حدود 6 ماهگی بالغ می‌شوند، اگرچه این زمان ممکن است بر اساس نژاد سگ متفاوت باشد. به‌عنوان‌مثال: برخی نژادها مانند سگ ژرمن معمولاً تا سن 10 ماهگی به دوره فحلی می‌رسند، درحالی‌که نژادهای دیگر ممکن است تا 18 ماهگی یا حتی 2 سالگی صبر کنند. اگر شما شرایط نگهداری مناسب برای توله‌سگ را دارید، پس از اولین دوره فحل می‌توانید به عمل جراحی عقیم کردن سگ ماده اقدام کنید. این کار علاوه بر کاهش احتمال بروز سرطان رحم، از انتقال بیماری‌های جنسی جلوگیری می‌کند و به طول عمر سگتان می‌افزاید. همچنین، سگ دیگر نیاز به جفت‌گیری نخواهد داشت و از آسیبی که این فرآیند ممکن است برای او به همراه داشته باشد، جلوگیری می‌شود.
زمان پریود شدن سگ ماده:
استفاده از اصطلاح "عادت ماهانه" برای سگ‌ها اشتباه است زیرا سگ‌ها در همه ماه‌ها پریود نمی‌شوند. به‌طورکلی، سگ‌ها بر اساس نژاد و اندازه بدنی که دارند، معمولاً در حدود 6 ماهگی وارد اولین دوره فحل می‌شوند. بااین‌حال، در برخی از نژادهای کوچک مانند شیتزو، ممکن است این فرآیند در 4 ماهگی رخ دهد. نکته مهم دیگر در خصوص فحل سگ‌ها این است که خونریزی آن‌ها بسیارکم می‌باشد و اغلب صاحبان سگ‌ها این خونریزی را تشخیص نمی‌دهند. این بی‌توجهی ممکن است منجر به جفت‌گیری سگ‌های ماده با نرها و درنتیجه بارداری شود.
مدت فحل یا پریود سگ:
چرخه فحل سگ‌ها، معمولاً دو الی سه هفته طول می‌کشد و بسیاری از نژادهای سگ حدوداً هر 6 ماه یک‌بار فحل می‌شوند. بااین‌حال، باید در نظر داشت که این فاصله زمانی ممکن است در نژادهای مختلف متفاوت باشد. برای مثال: در نژادهای کوچک ممکن است پریودی سگ 3 تا 4 بار در سال رخ دهد، درحالی‌که در سگ‌های نژاد بزرگ مانند گریت دین ممکن است تا 18 ماه فاصله داشته باشد. همچنین، مدت‌زمان سیکل فحل یا قاعدگی سگ ممکن است متغیر باشد و در برخی مواقع تنها 7 تا 10 روز طول کشد اما این مدت‌زمان در نژادهای مختلف نیز متفاوت است و در برخی از نژادها تنها 2 تا 3 روز طول می‌کشد.
تفاوت فحل شدن با پریود سگ:
گاهی اوقات افراد مفاهیم فحل و پریود سگ را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. در واقعیت، فحل سگ به مراحلی از چرخه تولیدمثل سگ اشاره دارد و خونریزی یا پریود، یکی از نشانه‌های این فرآیند است.
مراحل فحل در سگ‌ها:
دوره فحل سگ زمانی است که سگ ماده پذیرای سگ نر می‌شود و باروری نیز در همین زمان رخ می‌دهد. سیکل جنسی سگ‌ها به‌طورکلی شامل چهار مرحله پرواستروس، استروس، دی‌استروس و آنستروس می‌باشد. در ادامه، هرکدام از این مراحل به‌صورت جداگانه و مفصل توضیح داده خواهند شد:
1. پرواستروس (Proestrus):
این مرحله به نام پیش فحلی یا پیش‌قاعدگی نیز شناخته می‌شود. در این دوره، خونریزی سگ ماده آغاز می‌شود و معمولاً بین 7 تا 10 روز (در برخی نژادها تا 15 روز) ادامه دارد. در این مرحله، سگ‌های نر به سمت سگ ماده جذب می‌شوند اما جفت‌گیری اتفاق نمی‌افتد. طی این دوره، تغییراتی در سیستم تولیدمثل، رحم و آندومتر سگ ماده ایجاد می‌گردد.
2. فحل یا دوره استروس (Estrus):
در این دوره، میزان خونریزی کاهش می‌یابد و به لکه‌های زرد تبدیل می‌شود. در این مرحله، سگ‌های نر به سمت سگ ماده جذب می‌شوند و سگ ماده به جفت‌گیری تمایل دارد. این دوره، زمانی است که سگ ماده می‌تواند باردار شود و معمولاً 1 تا 2 هفته طول می‌کشد. علت جذب سگ‌های نر به سگ‌های ماده در این دوران، وجود هورمون‌های جنسی است که بویی خاص دارند و سگ‌های نر را جلب می‌کنند.
3. دوره دی‌استروس (Diestrus):
مرحله سوم از سیکل جنسی سگ‌های ماده، زمانی است که ترشحات قطع می‌شود و واژن به حالت عادی بازمی‌گردد. اگر سگ باردار نشده باشد، این دوره معمولاً 45 تا 60 روز طول می‌کشد. در این دوره، سگ‌ها ممکن است تورم غده‌های شیری و علائمی مانند حاملگی کاذب را تجربه کنند. هورمون پروژسترون در این دوره به حداکثر می‌رسد.
4. دوره آنستروس (Anestrus):
آنستروس دوره‌ای است که بین دی‌استروس و پرواستروس بعدی قرار دارد. معمولاً حدود 4 ماه طول می‌کشد اما در نژادهای مختلف ممکن است طولانی‌تر یا کوتاه‌تر باشد. در این دوره، فحل به‌طورکلی پایان می‌یابد و خونریزی و ترشح در سگ دیده نمی‌شود. سگ ماده هیچ تمایلی به جفت‌گیری ندارد و هورمون‌ها به حالت عادی بازمی‌گردند.
مراقبت‌های دوران فحلی سگ:
معمولاً سگ‌های ماده در این دوران دچار بدن‌درد می‌شوند و اشتهایشان را از دست می‌دهند. اگر سگ شما در منزل زندگی می‌کند، از اهمیت تغذیه او در دوران پریود غافل نباشید. اطمینان حاصل کنید که آب، غذا و ویتامین‌های لازم برای سگ شما آماده و در دسترسش باشند. همچنین، اگر سگ شما در منزل زندگی می‌کند، بهتر است در این دوران از پوشک برای سگتان استفاده کنید. سایر مراقبت‌هایی که به‌عنوان سرپرست سگ در دوره فحل او باید انجام دهید، شامل اقدامات زیر می‌باشند:
- تغذیه سگ پریود:
در دوران پریود، تغذیه مناسب برای سگ‌ها اهمیت فراوانی دارد. سگ در این دوره ممکن است ضعف جسمی پیدا کند، بنابراین بهتر است غذاهای مفید و مقوی برای او فراهم کنید. رژیم غذایی سگ باید شامل: انواع گوشت، مرغ، ماهی، سبزی‌ها، میوه‌ها، عصاره قلم و غذاهای متنوع دیگر باشد. اطمینان حاصل کنید که تمامی ویتامین‌های لازم برای سگتان فراهم شود. اشتهای سگ در این دوره ممکن است کاهش یابد، بنابراین بهتر است به او غذاهای محبوبش را ارائه دهید. همچنین، غذاهای کنسروی و تشویقی نیز می‌توانند با استقبال سگ‌ها مواجه شوند.
- بیرون بردن سگ به همراه قلاده:
هنگامی‌که سگتان در دوره قاعدگی است، حتماً او را به همراه قلاده بیرون ببرید. سگ‌ها در این دوره ممکن است برای جذب سگ‌های نر فرار کنند و درنتیجه، بدون قلاده نمی‌توانید آن‌ها را کنترل کنید. برای افزایش امنیت، می‌توانید پلاک‌های گردنی QR code برای سگتان تهیه کنید. این پلاک‌ها دارای کد QR هستند و در صورت گم‌شدن سگ، کسی که آن را پیدا کند، می‌تواند با اسکن این کد به اطلاعات سگ و شما دسترسی پیدا کند و سگ را به شما بازگرداند.
- اجازه دادن برای استراحت سگ:
سگ‌ها در این دوره به تنبلی می‌پردازند. اوقات استراحت مناسبی را برای سگتان فراهم کنید.
- ابراز محبت به سگ:
ازآنجایی‌که سگ‌ها در دوره فحل به‌شدت احساساتی می‌شوند، به آن‌ها بیشتر محبت کنید و به نوازششان بپردازید.
- مراقبت از شیطنت‌های احتمالی سگ در دوران پریود :
اگر با سگتان به گردش می‌روید، حتماً به سگ‌های نر موجود در اطراف توجه داشته باشید. در این دوران، سگ‌های نر ممکن است به دنبال جفت شدن با سگ ماده باشند و به حیاط شما وارد شوند.
- خرید اسباب‌بازی و تشویقی:
برای سرگرم کردن سگتان، اسباب‌بازی و تشویقی‌ها را فراموش نکنید. این اقدامات می‌توانند باعث جلوگیری از بروز بی‌حوصلگی در سگ‌ها شوند.
درمان عدم فحلی سگ:
در بعضی مواقع، تأخیر در فحل سگ می‌تواند به دلایل مختلفی ازجمله عدم بلوغ کامل سگ اتفاق بیفتد. اگر تأخیر در پریود سگ را مشاهده کردید، ممکن است سگتان هنوز به بلوغ کامل نرسیده باشد و باید بدانید که این زمان برای نژادهای مختلف متفاوت است. درصورتی‌که مدت‌زمان زیادی گذشته و سگ همچنان فحل نشده است، سگتان را نزد دامپزشک ببرید و با او مشورت کنید. دامپزشک ممکن است برای فحل سگ از آمپول یا تجویز داروهای خاص استفاده کند. همچنین، عدم فحل سگ ممکن است ناشی از عفونت رحمی یا بیماری‌های دیگر باشد. ازاین‌رو، مشاوره با دامپزشک برای تشخیص دقیق و درمان مناسب اهمیت دارد.
